تفسیر تاریخیتفسیر قرآن به حسب تاریخ نزول یا کشف سنن تاریخی از قرآن یا کمک از حوادث عصر نزول در فهم بهتر قرآن را تفسیر تاریخی گویند. ۱ - معانی تفسیر تاریخی۱.۱ - تفسیر قرآن به حسب تاریخ نزول آیاتیعنی مفسر با صرف نظر از ترتیب فعلی مصحف کریم و با توجه به تاریخ نزول آیات، قرآن کریم را تفسیر کند. مهم‌ترین مشکل این شیوه، عدم امکان تعیین تاریخ دقیق نزول آیات است. ۱.۲ - بررسی تطبیقی رخدادهادر قرآن که مردم به تامل در آن فراخوانده شده‌اند. همه همت مفسر، آن است که بر اساس موازین علمی تفسیر قرآن، به استنباط سنن تاریخی بپردازد و نتایجی بگیرد که جنبه اجتماعی و تربیتی دارد؛ برای مثال، علل شکوفایی و زوال تمدن‌های گوناگون بشری را بررسی می‌کند. ۱.۲.۱ - مثالشهید محمدباقر صدر از کسانی است که در کتاب السنن التاریخی فی القرآن به تفسیر تاریخی (با این معنا) روی آورده است. ۱.۳ - عنصر زمان و مکانگاهی نیز تفسیر تاریخی به این معنا است که مفسر از اهمیت عنصر زمان و مکان در فهم قرآن غافل نشده، هنگام تفسیر قرآن به سیر تطور دلالت الفاظ و شرایط اجتماعی، سیاسی و جغرافیایی کسانی که آیه درباره آنان نازل شده است عنایت تام داشته باشد. [۱]
صغیر، لطفی محمد، المبادی العامة لتفسیر القرآن، ص۱۱۷.
[۲]
ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم و منهجهم، ص۶۵.
۲ - عناوین مرتبطتفاسیر تاریخی. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفسیر تاریخی». |